Jak działa mózg gdy robisz zakupy?
Zakupy to przyjemna czynność, ale dla niektórych osób mogą być również przyczyną stresu i niepokoju. Jeśli kiedykolwiek zdarzyło Ci się wpatrywać godzinami w ten sam sweter w sklepie lub czuć się zmuszonym do kupowania rzeczy, nawet jeśli nie są one w sprzedaży, jest ku temu dobry powód: Twój mózg interpretuje zakupy jako formę nagrody. Według naukowców z Uniwersytetu Stanforda, nasz mózg traktuje zakupy jako bardziej motywujące niż jedzenie – a nawet seks!
Przyjrzyjmy się, dlaczego tak jest i co możemy z tym zrobić podczas zakupów.
Twój mózg tak naprawdę interpretuje zakupy jako formę nagrody.
Układ nagrody w Twoim mózgu jest jedną z najważniejszych części Twojego ciała. Kontroluje on wiele różnych rzeczy, w tym:
- Uwalnianie dopaminy (co sprawia, że czujesz się szczęśliwy)
- Podejmowanie decyzji
- Motywację
- Emocje
To właśnie ta część mózgu reaguje, gdy robisz zakupy, uwalniając dopaminę do Twojego organizmu. Dopamina jest neuroprzekaźnikiem, który sprawia, że czujemy się dobrze, więc ma sens, dlaczego zakupy mogą być uzależniające!
Mózg jest tym, co kontroluje funkcje Twojego ciała. Kontroluje ruchy mięśni. Pozwala Ci myśleć i rozumować. Przechowuje wspomnienia i przetwarza informacje pochodzące z Twoich zmysłów
Zakupy są bardziej motywujące niż spożywanie posiłków.
Dopamina jest „neuroprzekaźnikiem nagrody”, co oznacza, że pomaga nam czuć się dobrze i daje nam poczucie dobrobytu. Ten przekaźnik odgrywa ważną rolę w motywowaniu nas do jedzenia, uprawiania seksu, zażywania narkotyków czy robienia zakupów.
Dopamina jest uwalniana przez przyjemne doświadczenia, takie jak jedzenie i seks – czynności, które nagradzają mózg pozytywnym wzmocnieniem. Uderzenie dopaminy może być również wywołane przez inne rzeczy: wygranie pieniędzy lub granie w gry na telefonie daje podobne uczucie przyjemności i satysfakcji, jak jedzenie ciasta czekoladowego lub zatracenie się w miłości.
Nic więc dziwnego, że zakupy są tak uzależniające – przynajmniej dla niektórych osób! W rzeczywistości, deweloperzy centrów handlowych dokładnie wiedzą, ile dopaminy muszą wpompować w projekty swoich budynków: tylko tyle, abyśmy wracali wielokrotnie, nie będąc przytłoczeni zbyt dużą ilością stymulacji (co zabiłoby naszą zdolność do oderwania się).
Zakupy wprawiają nas w dobry nastrój.
Zakupy to forma nagrody. Kiedy robimy zakupy, doznajemy uczucia sytości, które trwa przez dłuższy czas, dlatego tak trudno jest oprzeć się chęci pójścia na zakupy, kiedy czujemy się przygnębieni. Nie potrzebujesz jedzenia ani wody każdego dnia, ale kiedy poczujesz się głodny lub spragniony, skorzystasz z każdej okazji, aby się nasycić (nawet jeśli oznacza to jedzenie na mieście).
Nie chodzi tylko o to, czego potrzebujemy – zakupy stają się bardziej związane z naszymi pragnieniami niż potrzebami. Pomyśl, ile ubrań, butów i akcesoriów zebrałeś przez lata, nie potrzebując nawet żadnego z nich!? Ale wciąż je kupujemy, ponieważ dają nam satysfakcję, sprawiając, że czujemy się lepiej, gdy nosimy je z przyjaciółmi lub członkami rodziny.
Zakupy nie są jednak wszystkim złym! W rzeczywistości:
- Zakupy wprawiają nas w dobry nastrój;
- Zakupy to rozrywka;
- Powinniśmy być świadomi tych faktów, ponieważ pomagają nam one zrozumieć, dlaczego robimy zakupy.
Nawet gdy kupujemy rzeczy, których nie potrzebujemy, może nas to uszczęśliwić.
Mózg interpretuje zakupy jako formę nagrody, podobnie jak interpretuje jedzenie czy narkotyki. Dzieje się tak dlatego, że nasze mózgi są dostrojone do poszukiwania nagród, nawet jeśli te nagrody nie są dla nas dobre, jak jedzenie śmieciowego jedzenia czy branie narkotyków.
„Nagroda z zakupów może być większa niż nagroda z jedzenia” – mówi dr Beilock, który bada proces podejmowania decyzji na University of Chicago Booth School of Business.
Mózg sprawi, że poczujesz się dobrze z czymś – nawet jeśli nie jest to dla ciebie dobre – ponieważ dopamina i endorfiny wyzwalają w organizmie substancje chemiczne szczęścia, które sprawiają, że odczuwamy przyjemność i podniecenie, gdy kupujemy coś nowego (lub nawet tylko myślimy o kupnie czegoś).
Powinniśmy być świadomi, że w zakupach nie chodzi tylko o ofertę czy nasze potrzeby lub chęci – chodzi również o nagrodę i motywację, którą dostarczają naszemu mózgowi.
- Powinniśmy mieć świadomość, że zakupy to nie tylko oferta czy nasze potrzeby lub chęci – to także nagroda i motywacja, którą dostarcza naszemu mózgowi.
- Zakupy są formą nagrody, więc kiedy coś kupujemy, czujemy się dobrze sami ze sobą.
- Akt zakupów może uczynić nas szczęśliwymi, nawet jeśli nie potrzebujemy rzeczy, które kupujemy. W rzeczywistości, może nawet uczynić nas szczęśliwszymi niż kupowanie rzeczy, które są rzeczywiście przydatne!
- Zakupy mogą być uzależniające, ponieważ dają nam poczucie ucieczki od naszych problemów, zapewniając ujście dla wyrażania siebie w ten bardzo namacalny sposób. Mimo to nie oznacza to, że powinieneś używać zakupów, aby uciec od życiowych wyzwań – jeśli cokolwiek, mądre wykorzystanie czasu pomoże ci przejść przez każdy problem z łatwością!
Kupuj rzeczy, których potrzebujesz i używasz. Może to być nowa para butów, płaszcz lub nawet nowy telefon, jeśli twój się zepsuł. Ustal sobie budżet i trzymaj się go! Jeśli masz dużo pieniędzy na koncie bankowym, odłóż trochę na rzeczy związane z zabawą, ale upewnij się, że nie wydasz zbyt wiele pierwszego dnia lub dwóch, ponieważ wtedy nie będziesz miał nic pozostawionego na później w miesiącu.
Dobra robota czytając to wszystko! Powinieneś teraz zrozumieć, dlaczego twój mózg działa podczas zakupów. Pamiętaj również, że choć większość ludzi może nie zdawać sobie sprawy, że robi te rzeczy świadomie/podświadomie, nadal mogą skorzystać z bycia świadomym tego, jak działa ich mózg podczas zakupów, ponieważ może to pomóc im w pokonaniu nawyków związanych z wydawaniem pieniędzy (a może nawet rozwinąć nowe), aby uniknąć nadmiernych wydatków.
